Şäxes

Danis Möxämmätcanow: «Berkayçan da bernidän dä kurıkmagız, maksatlar kuegız, alarga ireşegez, bozwatkıç şikelle alga barıgız, iñ möhime tuktap kalmagız!»

Agımdagı elda Sälät klubı Prezidentı itep saylangan Danis Möxämmätcanow sentyabr aenda töbäk «Sälät» klubları buença Sälät marafonı kısılarında, 22 töbäktä kunakta bulıp, alarnıñ eşçänlege belän tanışıp kayttı.

Anıñ Sälät belän tanışuı, Prezident wazıyfasına alınuı häm töbäk «Sälät» klubları buença Sälät marafonı xakındagı fikerläre turında bezneñ interyuda ukıgız.

Sälät belän niçek tanıştıñ?

Iñ berençe tapkır min sälätkä 2018 elda Media Bilär Forumga kildem. Bu moxitne şundıy oşattım ki, xätta kaytıp kitäsem kilmäde. Şunnan soñ min Sälät dönyasın öyränä başladım. Iñ kulae bulıp, Sälät aktiwı mäktäbe toeldı. Anda gariza cibärdem, uñay cawap algaç, şatlıgım eçemä sıymadı!

Prezidentlık yulıñ turında da söyläp kit äle.

El äylänäse Sälät moxitendä bulu telägem klublarga iltte mine. Cäem, közem, kışım, yazım Sälättä uzdı. Proektlarda min xäzer katnaşuçı rolendä tügel, oeştıruçı rolendä idem. 2021 elda witse-prezident wazıyfasına alındım häm Sälät aktiwı mäktäbenä ölkän kurator bularak bardım, ä 2022 el başında Sälät klubı Prezidentı buldım.

Töbäk «Sälät» klubları buença Sälät marafonı oeştıru ideyase nidän barlıkka kilde? Marafon turında tulırak söylä äle.

Prezident bulgaç, iñ berençe eş itep, töbäktäge xällärne beleşergä uyladım, çönki töbäk «Sälät» klublarınıñ uñışlı eşçänlegen täemin itü gayat möhim mäsälä. Alar – Sälätneñ aerılgısız öleşe. Töbäk «Sälät» klublarınıñ töp maksatı – üz töbäklärendä Sälätneñ eşçänlegen yaktırtu, kabatlanmas moxitne tudıru, yaşlärgä proektlar, faydalı häm küñelle yal xakında söyläü. Aldıbızga yaña uku elında barlık klublarnı da barlap çıgu maksatın kuep, yulga kuzgaldık. Ike atna eçendä Tatarstannıñ yartısın diyarlek kenä tügel, xätta Samara häm Başkortstanda da bulırga ölgerdek! Klublarnıñ eşçänlege bik söenderä, här töbäktän kanägat bulıp kayttık.

Prezident bularak sälkeşlärgä äytäse süzläreñ bardır. Alarga nindi kiñäşlär birer ideñ?

Berkayçan da bernidän dä kurıkmagız, maksatlar kuegız, alarga ireşegez, bozwatkıç şikelle alga barıgız, iñ möhime tuktap kalmagız! Yul kıenlıklarsız bulmıy, alarnı ciñärgä öyränergä kiräk. Zur köç, tırışlık kuygan, küñeleñne birep eşlägän oçrakta bar närsägä dä ireşep bula.

Elwin Grey: «Maksatıgızga ireşergä teläsägez - tırışıgız häm bar köçegezne kuegız».

Bilärdä Elwin Grey täxällüse astında tanılgan cırçı, Tatarstan Respublikasınıñ atkazangan artistı Radik Yulyakşin belän icadi oçraşu bulıp uzdı. Oçraşu barışında sälkeşlär aña kızıksındırgan sorauların birdelär, şulay uk muzıkant belän bergä yaratkan cırların başkardılar.

Sälät belän tanışuı, cırçı karerasın başlawı häm Yuriy Şatunow belän duslıgı turında bezneñ interyuda ukıgız.

Sälät belän niçek tanıştıgız?

Minem bu yaşlär forumı turında küp işetkänem buldı, läkin berençe tapkır biredä äle küptän tügel genä buldım, bez Saşa Golowin belän bergä kilgän idek. Bu iskitkeç moxitkä çumdım da: «Min mäktäptä ukıganda mondıy forumnıñ bulmawı bigräk kızganıç», - dip uylap kuydım. Min bäläkäy wakıtımda mondıy cirgä kilergä bik telär idem. Anı xäzer kürä aluıma şatmın.

Sälät - sälkeşlär kızıklı kunaklar häm artistlar belän tanışa, tugan tel moxitendä bula algan iskitkeç urın. Sälät telne saklau öçen bik zur eş başkara. Balalarnıñ üz tamırlarınnan tartınmawı, tatarça tekä cırlar tıñlawı möhim. Min üzem dä muzıka aşa moña yardäm itärgä tırışam.

Balalarım tugaç, «Sälät» atmosferasın üzläre sizsennär öçen min alarnı biregä cibärermen dip uylıym

Sezneñ cırçı kareragız niçek başlandı?

Min üzemne bik ozak ezlädem häm küp ölkälärne sınap karadım. Muzıkant bularak yulım kuray muzıka koralına gaşıyk bulgan mizgelemnän başlandı. Min anarda uynarga bik ozak öyrändem häm ber mizgeldä cırlarga teläwemne añladım. Moña mine ukıtuçım etärde.

Yakınça 14 yaşemdä min cırlıy başladım häm şul uk yaştä üzemneñ berençe cırımnı yazdırdım. Ul şunda uk radiostantsiyagä eläkte häm miña populyarlıkka ireşergä yardäm itte.

Monda utıruçılarnıñ kübese öçen sez kumir bulıp torasız, ä sezneñ kumirlarıgız barmı?

Äle bäläkäy wakıtımnan uk Yuriy Şatunow minem kumirım buldı. Min anıñ cırların bik yarattım häm, äytergä kiräk, alarnı tıñlap üstem. Ber kızıklı oçrak ta bulgan ide äle. Ber wakıt min anıñ cırları belän kasseta satıp aldım, kassetanıñ ikençe yagında: «Ägär sez muzıka, aranjirowka yaki cırlar yazasız ikän, miña üz materiallarıgıznı cibäregez», - dip yazılgan ide. Ul wakıtta miña 16-17 yaş ide häm min aña üz cırımnı cibärep kararga buldım.

Ul çakta min ällä nigä ömetlänmädem dä häm tizdän bu xakta bötenläy onıttım. Bernikadär wakıttan soñ miña bik küp nullärdän torgan säer nomerdan şaltıratu kilde. Bu Yuriy Şatunownıñ prodyuserı ide. Ul mine üzläre belän bergä eşlärgä çakırdı. Min Mäskäügä bardım, Yura belän aralaştım, bez anıñ belän duslaştık häm xätta bergä cırladık ta.

Yaş muzıkantlarga sez nindi kiñäşlär birer idegez?

Muzıkada niçä yaştä buluıñnıñ aerması yuk. Maksatıgızga ireşergä teläsägez - tırışıgız häm bar köçegezne kuegız. Yaratkan eşegezdä härwakıt uñışka ireşersez.

Sez närsä turında xıyallanasız?

Balaçakta minem prezident bulu xıyalım bar ide, läkin şulay kilep çıktı inde, min cırçı buldım. Xäzer min barı tik gailäm belän bäxetle itep yaşärgä häm tamaşaçılarnı üz cırlarım belän söenderergä telim. Muzıka aşa sin xis-kiçereşläreñ belän büleşä alasañ, keşelär sine tıñlasa - minem öçen ul tormışta iñ zur bäxet.

 

Aydar Cabbarow: «Cälättä min icat itär öçen ilham alam»

Bilärdä Media Bilär Forumda (Media/Media) G.Kamal isemendäge Tatar däülät akademiya teatrı, Mäskäü däülät «Sowremennik» teatrı, A.P. Çexow isemendäge Mäskäü sängat teatrı rejisserı, «Altın bitlek» premiyase nominantı, GITIS ukıtuçısı Aydar Cabbarow ostaxanä alıp bardı.

Aydar, sez forumga artistlar öçen treninglar äzerläp kildegez. Elegräk «Cälät – Ruxiyat» alanına ukıtuçı bularak kilgän idegez. Söylägez äle, niçek sezgä Cälät moxite?

Minem öçen Cälät - ul energiya almaşu, min moña «Cälät – Ruxiyat» alanında ukıtuçı bulganda uk töşendem. Min täcribäm belän büleşäm, ä balalar minem belän yaşlek, şatlık häm bäxet energiyase belän urtaklaşalar.

Biredä 4-5 kön eçendä tuplangan köç, ilham ber elga citä. Cälättä icat itü, xatalar yasau, alarnı tözätü häm alga taba xäräkät itü öçen ilham alasıñ.

Kızganıç, eş arkasında berniçä el monda kilü mömkinlegem bulmadı. El saen bu energiya kimi bara, ber mizgeldä xätta monı sizmi dä başlıysıñ. Cälätkä kaytkaç kına, küpme närsä yugaltkanıñnı añlıysıñ. Şäxsän min monı kiçä sizdem.

Sez üz däresläregezdä balalarnıñ igtibarın niçek yaulıysız?

Minem barlık ostaxanälärem dä niçek bulsa da teatr belän bäyle. Mäsälän, bügen bez improwizatsiyagä häm igtibarnı nıgıtuga künegülär yasadık. Soñgı künegülär aeruça da möhim ide, çönki xäzer tormış bik tiz ritmlı. Bezneñ beraz tın alırga, tuktalırga häm ber-berebezgä igtibar itärgä wakıtıbız yuk.

Aralaşu da formal gına bulıp kaldı, balalar ber-bersen kürä häm toya belü säläten yugalta. Mäsälän, berkem dä üzneñ säxnädäge partnerınıñ küzläre bügen ni öçen moñsu buluın soramayaçak. Min şaktıy çiklängän wakıt eçendä balalarnı ber-berse belän dialog alıp barırga öyrätergä tırıştım. Älbättä, bu ber däres eçendä genä eşlänmi, ämma bu gayat möhim.

Däres axırına balalar berläşte, bez «Cinayatçe häm şpion» dip atalgan künegü başkardık. Älege uenda ciñü yaular öçen 30 keşe bergä berläşergä tieş ide.

Sez balalarnı niçek cälep itäsez, alarnı üz däresläregezdä niçek ukıtasız?

Döresen äytergä kiräk: min lektor tügel, min - praktik. Gadättä minem ostaxanälärem bolay eşli: min tema saylıym häm aña yaraklı künegülär barlıym. Min keşe närsäne dä bulsa üze eşläp karawı yaklı. Barı üzeñ aşa ütkärgäç kenä, närsäneñ çınnan da sineke, ä närsäneñ yuk ikänenlegen añlarga mömkin. Xata yasadıñmı sin, ällä barısın da döres eşlädeñme.

Pedagogika ölkäsendäge berençe täcribäm Cälättä başlandı. Şul wakıtta min iñ yaxşısı - ukuçınıñ ukıtu protsessında katnaşuı ikänlegen añladım. Studentlar barısın da yazıp alsın öçen lektsiya söyläü ber närsä, ä sin närsä dä bulsa söylägäç, keşeneñ şunda uk sineñ alda monı eşläp karawı - bötenläy başka.

Kaywakıt min, mäsälän, balalarga nindider sorau biräm, kiñäş sorıym, häm alar şunda uk protsesska cälep itelälär häm üz energiyalären birä başlıylar. Tormışta da şul uk xäl - balalarnı maksimal räweştä kızıksındıru öçen mömkin kadär kübräk eşkä cigü möhim. Närsäne dä bulsa alar barı tik şulay gına öyränäçäklär.

Sezneñ spektaklläregez bik populyar. Äytegez äle, tamaşaçılarda aeruça zur kızıksınu uyatkan temalar barmı?

Soñgı arada min bik küp spektakllär kuydım, temaları da törle: ülep baruçı awıllar, millätara nikaxlar, mäxäbbät, tsenzura, ambitsiyalär. Tema üze bik möhim dä tügel. Iñ möhime - ul rejissernıñ üzen, «çirläterlek» itep, çın-çınlap dulkınlandırsın. Tema sineñ küñeleñne ixlastan borçısa gına, sin anı çın-çınlap aça alasıñ häm tamaşaçı monı hiçşiksez toyaçak.

Elmira Kälimullina: «Sälät - ikençe gailä şikelle»

Bilär tarixi-arxeologik muzey tıyulıgı territoriyasendä XI Xalıkara «Sälät» yaşlär uku-ukıtu forumınıñ ikençe smenası - ICAT BILÄR FORUM (Tworçestwo/Arts) uza.

Forumda Tatarstan häm Rossiyaneñ kürenekle mädäniyat häm sängat eşlekleläre cıeldı. Bu elnıñ iñ yaktı häm istä kalırlık kunaklarınıñ berse - cırçı, aktrisa, Tatarstan Respublikasınıñ atkazangan artistı häm «Golos» proektı finalistı Elmira Kälimullina.

Sälät belän tanışu, cırlauda fänni alımnıñ ähämiyate häm wokal miflar turında Elmira Kälimullina belän interwyuda ukıgız.


Sez Sälät belän niçek tanıştıgız?

Min forumga ostaxanälär ütkärergä inde öçençe tapkır kiläm. Kızganıç, katnaşuçı rolendä monda berkayçan da bulganım yuk, ämma bu lagerneñ oeşuına inde küp ellar buluın häm Sälät aşa ber genä buın balalar ütmägänen beläm. Eldan-el balalarnıñ säläte arta, kayberlären inde berençe genä tapkır kürmim. Dimäk, keşelär biregä kire kayta häm monnan başka buldıra almıylar. Ul ikençe gailä şikelle.  

Şunsı möhim: monda tatar telen populyarlaştıralar, ä balalar biregä kilgän spikerlar yardämendä bähasez täcribä alalar.

Bıel sez zamança wokal sängate buença ostaxanä belän kildegez. Niçek ütte ul?

Bügen min berençe ostaxanäne ütkärdem, anda tawış apparatı turında söylädem häm küpsanlı miflarga açıklık kerttem. Bıel min katnaşuçılarga Nyu-Yorktagı xalıkara wokal ukıtuçıları mäktäbendä uku wakıtında algan yaña belemnäremne alıp kildem.

Küplär şundıy külämdäge yaña mäglümatka gacäpländelär, çönki bezneñ wokal buença mägarif sisteması kübräk toemlaularga häm xislärgä tayana. Ämma problema härkemneñ törleçä xis itüendä.

Xäzer texnologiyalär şulkadär alga kitte ki, fänni mäglümatlardan başka wokal belän şögıllänü, kızganıç, mömkin tügel. Ägär dä bez tawış apparatı muskullarınıñ niçek eşläwen belmibez ikän, bez totrıklı cırlıy almıybız.

Nindi miflarga açıklık kertelde?

Mäsälän, bez diafragmanı totıp toru häm barısınıñ da sulauga gına nigezlänüe turındagı mifka açıklık kerttek. Anatomiyane beraz belgän teläsä kaysı keşe anı totıp toru mömkin tügellegen añlıy.

Şulay uk küplär cırlagan wakıtta bez barı tik hawa agımına gına tayanabız dip uylıy. Ämma çınlıkta tawış çıksın öçen tawış apparatınıñ muskulları yardämgä kilä. Tawış çıguına barı tik tawış apparatınıñ tözeleşe genä yogıntı yasıy. Stil yaki janrga bäysez räweştä - muskullar ber törle eşli.

Sez dä balaçakta, mögaen, bu yalgış fikerlär belän oçraşkansızdır?

Wokal sängatendä «cır gömbäze» dip yörtelä torgan närsä bar. Öskä kütärelgän añkau belän cırlaganda, tawışnıñ «yomrılangan» şikelleräk işetelüen şulay atıylar. Min wokal ukıtu belän küptännän şögıllänäm. Keçkenä çagımda, monıñ närsä ikänen añlarga tırışıp, başımnı wata idem.

Xäzer 20 ellap wokal belän şögıllänergä kiräkmi – bu wakıt küpkä kıskardı, çönki patentlı tikşerenülär bar. Ni öçen alarnı faydalanmaska häm balalar belän büleşmäskä?

Täcribämnän çıgıp, şunı äytä alam, ägär dä keşe döres cırlau turında, ukıtuçısınıñ fikere belän turı kilgän, üzeneñ tögäl karaşların buldırgan ikän, yaña sistemaga küçü bik katlaulı.

Ämma keçkenä çaklarında, yaña ısullar kürsätsäñ, balalar kolak salaçak.

Ostaxanädä närsälär belän şögılländegez?

Bez aralaştık, künegülär yasadık. Äytik, balalar çın tawış yarılarınnan tış, yalgannarı da buluın belmägännär. Bez alarnıñ ni öçen kiräklege häm alar yardämendä niçek, rok şikelle muzıkal yunäleşlärgä xas, üzençälekle tawış effektları buldıru turında beldek.

Min balalarga yalgan tawış yarıların toyu alımnarın kürsättem. Älbättä, älegä işetü ısulı belän genä. Küp kenä katnaşuçılarga bu bik oşadı.

Uzgan osaxanälärdän tanış balalar buldımı?

Katnaşuçılarnıñ kübese - yaña sälkeşlär. Ämma berniçä el rättän kilgän balalar da bar. Sälättä balalar başka: alar igtibarlırak, kızıksınuçanrak, bik küp soraular birälär häm xatalar cibärüdän kurıkmıylar. Miña şul kiräk tä - miña ostaxanädä döres cawaplar kiräkmi. Min balalarnı fiker yörtergä häm möstäkıyl räweştä näticälär yasarga öyrätergä telim.

Muzıka Sälätneñ möhim öleşe bulıp tora. Sez bıelgı «Au» cırın tıñlarga ölgerdegezme inde?

Äye, älbättä. Ul şäp, miña bik oşıy. Min sotsial çeltärlärdä dä Ilgiz, Zärinä häm Islamnı bik teläp xupladım. Miña alarnıñ unikal üz muzıkaların buldıruları häm tatar telen populyarlaştıruları möhim. Bez alar belän xezmättäşlär häm duslar. Alar şundıy şäp eş başkarganda, min niçek çittä kalıym?

Sez kiläse elda forumga kilergä telär idegezme? Bälki berär yaña programma belän?

Kiläse elda da şatlanıp kiler idem. Min dä ber urında tormıym, üseş alam bit, yaña belemnäremne balalarga da biräsem kilä. Ämma min mögaen bıelgı programmanı nıgıtır idem. Şul uk yaşlär belän şögıllänäse häm alarnıñ dinamikasın karıysı kilä - alar yaña ısullarnı kullanaçakmı, ällä yukmı.

Aygöl Gabdraxmanowa: «Bezneñ burıç - balalar öçen üseş mäydançıgı buldıru»

Bu könnärdä Bilärdä XI Xalıkara «Sälät» yaşlär uku-ukıtu forumınıñ berençe smenası - HÖNÄRLÄR BILÄR FORUM (Remesla/Junior skills) uza. Bez Sälätkä sälkeş bulıp kilgän, ä bügenge köndä oeşma direktorı bulgan, Sälät moxiten toep, traditsiyalären kürep üskän, ä xäzer alarnı üz eşçänlegendä däwam itüçe keşe - Aygöl Gabdraxmanowa belän aralaştık.
Bıelgı yañalıklar, pandemiyaneñ forum formatına niçek yogıntı yasawı häm Sälätneñ Kırımdagı yaña bazasında nilär buluı xakında interwyuda ukıgız.

Aygöl apa, forumda katnaşuçılarnı bıel nindi yañalıklar kötä?
Forum formatında bez 2012 eldan birle eşlibez, moña kadär, 1997 eldan başlap, bez «Sälät» festiwale oeştıra idek. El saen bez forum infrastrukturasın yañartabız. Bıel bez kerü öleşen üzgärttek, yaña art-obektlar östädek, här katnaşuçınıñ çäçäklär yaki yaşelçälär utırtırtu mömkinlege bulgan «Sälät utarı» buldırdık, tizdän territoriyadä komanda uennarı öçen yaña mäydançıklar barlıkka kiläçäk.
Yaña eko-mäydançık aerım igtibarga laek. Ul üz eçenä törle tabigıy materiallardan torgan cirleklärne ala. Monda kom, kabırçıklar, kürkälär häm taşlar zonası bar.
Monnan tış, el saen uku-ukıtu programması yañartıla - yaña temalar häm belgeçlär barlıkka kilä. Bıel berençe smena kızıklı hönärlärgä bagışlangan. Mäsälän, balalar IT-ölkä belän tanışa häm lektsiyalärdä, ostaxanälärdä häm gamäli däreslärdä soñgı eko-trendlarnı belä alaçak.

Pandemiya säbäple lager territoriyasennän çıgu mäşäkatle ide, bıel alay tügelme?
Äye. Bıeldan başlap kowidka karşı çaralar beraz yomşardı häm xäzer katnaşuçılar Bilär muzey-tıyulıgı territoriyase belän tagın da yakınnanrak tanışa alaçak. Balalarnıñ Izge çişmäne, şulay uk kürşedäge taunı yakınnan kürü häm anıñ belän bäyle küp kenä riwayatlärne belü mömkinlege barlıkka kilde.

Pandemiya forum eşçänlegenä nindider uñay üzgäreşlär kertteme?
Pandemiya säbäple bezneñ tormışta uñay üzgäreşlär dä küzätelde. Mäsälän, karantin kertelgännän soñ, bezneñ katnaşuçılar sanı kisken kimede. Bu xälne niçek tä bulsa xäl itü öçen, bez «Canlı Sälät» (SeletLive) turı efirlar studiyasen buldırdık. Bez translyatsiyalär oeştırabız häm Bilärdä forumnıñ niçek uzuın kürsätäbez.
Bu üz balalarınıñ tormışın kararga telägän ata-analar öçen dä, forumga elägä almagan balalar öçen dä bik uñaylı. Alar öçen bu, kıska wakıtka bulsa da, Sälät atmosferasına çumu mömkinlege.
Rospotrebnadzor kürsätmälärennän tış, balalarnıñ kurkınıçsızlıgın täemin itü öçen sez tagın närsälär eşlisez?
Balalar bezgä ruxi häm fizik yaktan sälamätlänü öçen kilä. Bez alar öçen iñ uñaylı häm kurkınıçsız yaşäü şartları tudırırga tırışabız, şuña kürä älege mäsälä bezneñ öçen berençe urında. Bez SanPin, Gadättän tış xällär ministrlıgı, Rosgwardiya häm Eçke eşlär ministrlıgı taläplären ütibez. Monnan tış, 18 yaştän ölkänräk zatlar forum territoriyasenä tiskäre PTsR-test belän genä kerä ala.

Berençe smenada kemnär katnaşa?
Bezgä «Adımnar» Polilingwal kompleksınnan balalar kilde. Komplekslar törle şähärlärdä urnaşkan, şuña bez alarnı uku elına äzerläü, urtak kalendar tözü häm täcribä belän urtaklaşu öçen cıydık.
Adımnardan kilgän katnaşuçılardan tış, monda forumga kadär bulgan Bolgar-Tugan Tel profille smenasındagı balalar da bar. Gomumän, smenaga balalarnı bez portfolio sisteması buença, törle konferentsiyalärdä, konkurslarda ciñüläre bulgannarın saylap alabız.

Bıltır Sälätkä konkurs bik zur ide, xäzer xällär niçek tora?
Bıel konkurs iskitkeç zur. Sälät yortındagı telefonnar bertuktausız şaltırıy, poçtaga häm sotsial çeltärlärgä bixisap xatlar kilä. Mäsälän, ikençe smena ICAT BILÄR FORUMga (Tworçestwo/Arts) bez 1000 katnaşuçını gına sıydıra alabız, gärçä garizalar 2500dän artık bulsa da.
Başka profille smenalarda ber urınga yakınça 7-8 keşe turı kilde. Kızganıç, bez şulkadär laeklı yaşlärne sıydıra almıybız, tik alar ber smenaga bulsa da elägä alırlar dip ömetlänäbez.

Balalar arasında aeruça populyar bulgan smenalar barmı?
Mögaen, ICAT BILÄR FORUM (Tworçestwo/Arts) - ul icadi yaşlär arasında zur populyarlıkka iya. Ixtıyac zur, çönki bu eçtälek yagınnan karaganda konkurs mäydançıgı tügel – bez, kiresençä, balalarnıñ täcribä almaşuına häm belem alularına kübräk igtibar birergä buldık. Bu smenaga Tatarstannan, Mäskäüdän, Sankt-Peterburgtan häm icadi laboratoriyalär, ostaxanälär uzdıra torgan başka küp kenä töbäklärdän mädäniyat häm sängat ölkäsendäge bik köçle belgeçlär kilä.

Forumnıñ här smenası bilgele ber yunäleşkä bagışlangan, ä alarnı berläşterüçe urtak temalar barmı?
Bezneñ tel häm tarix yunäleşe bar. Anıñ asılı şunda ki, biregä kilep eläkkäç, balalar Bilär tarixı belän tanışa - welcome-turdan häm belem birü uennarınnan başlap, palatkalarnıñ bizäleşenä kadär. Mäsälän, alarnıñ kübesennän monda nindi xannar idarä itkänlege turında ukırga mömkin.
Balalarnıñ törlese kilä: kayberäüläre tatarça äybät söyläşä, kayberäüläre bik ük tügel, ämma berniçä könnän alarnıñ tatar telenä mönäsäbätläre üzgärä. Alar şuşı moxitkä çumalar häm Sälätneñ ber öleşenä äwerelälär.
Mäsälän, bezneñ forumda zamança muzıka yañgırıy. Balalar, cırnıñ nindi teldä ikänlegen añlamıyça da, anı cırlap yöri başlıylar, alarnıñ kızıksınuı arta. Muzıka küñellärenä kerä, alar öylärenä kaytıp kitkäç tä, ul cırlarnı tıñlıylar, ä tora-bara alarda: «Bu süzlär gomumän närsäne añlata soñ?»- digän sorau tua. Şulay itep, tatar telen öyränügä kızıksınuları arta.
Forumnan kitkändä, balalar hiçşiksez tatar telendä 100-150 yaña süz beläçäk.
Forumnıñ tagın ber urtak teması - ekologiya. Forumda bez çüp-çar cıyunıñ aerım punktların oeştırabız, uen sessiyaläre, oçraşuları häm törle aktiwlıkları bulgan uku-ukıtu mäydançıkları oeştırabız.
Forumga kilüçe balalardan kire elemtä - Sälätneñ möhim öleşe. Bıelgı yañalıklarnıñ kaysıları alarnıñ sorawı buença barlıkka kilde?
Balalarnıñ şärexläre gadättä könküreş mäsälälärenä häm tuklanuga kagıla. Bez alarnı härwakıt isäpkä alabız häm eldan-el şartlarnı yaxşırtırga tırışabız, mäsälän, yaña yokı urınnarı häm uñaylırak bädräflär östibez.
Bıel bezdä «Sälätkafe» barlıkka kilde häm anıñ öçen menyunı bez forumda katnaşuçılarnıñ bäyalämälärenä tayanıp tözedek.
Kire elemtä programmada da turıdan-turı çagıla. Nindider spikerlarnı nık oşatalar, kayberlären – bik ük tügel. Bez küp täcribälär yasıybız, yaña çaralar häm formatlar östibez häm balalar yardämendä nindi yunäleştä xäräkät itärgä kiräklegen añlıybız.
Bıel forum könnäreneñ berse Asıltaş mäktäbe balalarına häm alarnıñ äti-änilärenä bagışlanaçak. Bu turıda tulırak söylägez äle.
Asıltaş mäktäbe – Sälättä üseş aluçı proektlarnıñ berse. Bu bezneñ kiñlektä üzebezneñ başlangıç mäktäbebez diyarlek. Anda Sälätneñ el däwamında kullana torgan iñ yaxşı täcribäläreneñ zur kontsentratsiyase tuplangan.
Xäzerge wakıtta mäktäptä berençe häm ikençe «Ä» sıynıfları bar. Xäzer bez tagın ber törkem äzerläü belän şögıllänäbez. Monnan tış, bezdä mäktäpkäçä belem birü törkeme bar.

«Ä» sıynıfı şartlı «A» sıynıfınnan tögäl närsä belän aerıla?
Ukıtu planında zur aermalar yuk. Bezdä GOST programması bar, ämma şul uk wakıtta balalar östämä räweştä tellärne tiränten öyränü, fän, şaxmat häm başka fännär belän şögıllänä.
Belem birü sistemasınıñ töp aerması - Asıltaşta uku häm ukudan tış eşçänlekkä büleneş yuk. Balanıñ üseş moxite - anıñ öçen tulaem belem alu. Bu sistemaga ul gına tügel, ukıtuçılar häm anıñ äti-äniläre dä kertelgän.
Balalar atnaga 5 kön ukıylar, ä yal könnärendä bezneñ uku-ukıtu lagerları nigezendä uza torgan çaralarda katnaşalar, teatrga yörilär häm üz gailäläre belän yal itälär.

Kırımda Sälätneñ yaña bazası açıldı, ul xäzer ni xäldä?
Älege baza Röstäm Miñnexanowtan ukuçılar öçen zur büläk dip äytergä mömkin. Bu - 250-300 keşelek «Sälät Ak Bars» yaşlär üzäge, ul Kırımda Foros bistäsendä urnaşkan.
Xäzer anda berençe yaşlär smenası «Sälät Krım» başlandı, cäy köne bez tagın öçne uzdırırga, ä alga taba profille yunäleşlär buença eşlärgä planlaştırabız.
Sälätneñ kiläse elga plannarı nindi?
Gomumän alganda, bez sıyfat östendä eşlärgä cıenabız, el saen şulay eşlibez dä. Bezneñ öçen Sälätneñ aeruça mägnäle öleşlären: keşelärne, komandalarnı häm infrastrukturanı kamilläşterü bik möhim. Professionallar bularak bezneñ burıç - balalarga üz mömkinleklären tagın da sıyfatlırak üsterü kiñlege buldıru.
Kiläse elnı bez «Sälät» neñ 30 ellıgın bilgeläp ütäbez, minemçä, bezne alda yaña däräcälärgä küçüneñ tagın bik küp etapları kötä.

ARTS BILER FORUM (Icat/Tworçestwo)-nıñ art-direktorı — Islam Waleew

ARTS BILER FORUM (Icat/Tworçestwo) bişençe cäebezgä nindi näticälär belän ayak basa? Här elnı yañalık östäü öçen oeştıruçılar ilhamnı kaydan ala? Saund-prodyuser, muzıkant, didjeyForumnıñ art-direktorı Islam abıy Waleew belän şul xakta söyläştek.

— Islam abıy, sez inde berniçä el däwamında forumnıñ art-direktorı wazifasın ütisez. Icat keşese bularak, bu sezgä nindi täcribä birä?

— Forumda mine yaña buın sälkeşläre, yaşlär ilhamlandıra. Alarnıñ icatı, sängatkä karaşı, härwakıt üzgä, yaña. Forumga kilgäç, yaşlär belän aralaşıp, söyläşep, üsep baruçı buınga karap, yaşärep kitäm. Bez, täcribäle icatçılar, eş kına üzebez salgan, iyalängän yuldan barsak, balalar öçen icatta nindider kısalar yuk, alar yañalıkka açık.

 Katnaşuçılar yanında üzeñne dä irekleräk toya başlıysıñ. Sälkeşlär belän genä tügel, pedagoglar, master-klass ütkärüçe spikerlar belän dä aralaşu, täcribä büleşü urını ul forum, Bilärdä ör-yaña kollaboratsiyalär tua. Mäsälän, uzgan el Xäkim belän cır yazdık, duslaşıp, aralaşıp kitte.

— ARTS BILER FORUM (Icat/Tworçestwo)-nıñ bıel berençe yubilee. Aña bez nindi näticälär belän kildek?

— ARTS BILER FORUM (Icat/Tworçestwo)nıñ formatı üzgärde. Ul — yarış, konkurs tügel, ä Bilärdä icat itü, yaña duslar tabu mäydançıgına äylände. Bu üzgäreşlärneñ iñ şäbe, minemçä! Uzgan el forumda icat itelgän yaña performanslar, çıgışlarnı gına misal itep alıyk. Mäsälän, ARTS BILER FORUM (Icat/Tworçestwo)da dönya kürgän «Sälät marşı» «Sämrux» premiyase säxnäsendä dä yañgıradı. 

— Här cäy forumga ber yañalık alıp kilä. Ideyalär niçek tua? Ilham çıganakları dip närsäne atıy alasız?

— Ilham çıganagı — ul keşelär! Bilär tabigate! Xätta şähärdän kaçu da üzenä kürä ber ilham birä diyar idem. Detoks (Kölä). Tabigat koçagında — kırda, urman häm çişmä buenda palatkalarda yaşäp, şähär ıgı-zıgısınnan yal itü mömkinlege dä üz öleşen kertä.

tulısınça ukırga

Teatr yunäleşe citäkçese – Liliya Nurel

ARTS BILER FORUM (Icat/Tworçestwo)-nıñ yunäleş citäkçeläre belän tanıştırunı däwam itäbez. Çiratta — Liliya apa Nurel. Kazan Yaş tamaşaçı teatrı aktrisası häm rejisserı bıel da teatr yunäleşen citäkli.

Bu cäydä forum katnaşuçıların nindi yañalıklar kötä? Yunäleş citäkçeseneñ üzennän soraştık.

— Liliya apa, teatr sezeñ öçen närsä ul?
— Minem öçen teatr — ul aktual sotsial temalarga fiker alışu mömkinlege. Ul tamaşaçıga üzeneñ eçke dönyasın añlarga yardäm itä, möhim soraular xakında uylandıra. Östäwenä, teatrda törle xislär kiçerergä mömkin: geroylarnıñ tormışı öçen borçılasıñ da, söenäseñ dä, köenäseñ dä. Teatr keşene bäxetle itärgä sälätle! Teatrga yörergä, mömkin kadär kübräk spektakllär kararga kiñäş itäm. Bigräk tä bu yunäleş belän citdi kızıksınuçılarga. Tatarstanda teatrlar az tügel, üzebezneñ rejisserlar da, çakırılgannarı da bik kızıklı spektakllär täkdim itä. Kaysısına barırga ikänen härkem üze saylıy.

— Teatr yunäleşendä katnaşırga telägän balalar häm yaşlärne bıel närsälär kötä?
— Forumga äzerlek tulı köçenä bara: spikerlar belän aralaşabız, master-klass temaların bilgelibez, laboratoriyalär programmasın tözibez. Bıel katnaşuçılarnı respublikabıznıñ iñ yaxşı belgeçläre, tanılgan şäxeslär belän aralaşu mömkinlege kötä!

— Icadi nomernıñ uñışı öçen iñ töp komponent ul?
— Ücätlek. Kuelgan maksatnı axırına kadär citkerergä omtılu.

— Teatr yunäleşenä kemnärne kötäsez?
— Bez forumda teatr sängate, akterlık ostalıgı, rejissura, dramaturgiya, konferans, KWN belän mawıguçılarnı kötep kalabız! Gariza cibäregez, kilegez — Bilär cirendä wakıtnı küñelle häm faydalı itep ütkäräçäkbez. Forumda oçraşırbız!

Forumda katnaşu öçen kollektiwlar häm aerım başkaruçılar gariza cibärä ala. 

Wenera Galimowa

Xoreograf-kuyuçı, yugarı kategoriyale pedagog. ARTS BILER FORUM (Icat/Tworçestwo)-nıñ biyu yunäleşeneñ alıştırgısız citäkçese. Wenera Galimowa belän bıelgı forum – yañalıklar, üzgäreşlär häm syurprizlar xakında söyläştek.

– Sezneñ öçen biyu närsä ul?
– 6 yaşemdä bii başladım. Şuña da üzemne belgännän birle tuktausız xäräkättä yaşim. Biyu — tormışımnıñ aerılgısız ber öleşe.

– ARTS BILER FORUM (Icat/Tworçestwo)-ga äzerlek niçek bara? Bıel katnaşuçılarnı närsälär kötä?
– Bez inde aktiw räweştä äzerlek eşläre alıp bara başladık. Xäzerge wakıtta pedagoglar isemlegen tözibez, biyune yaña yaktan aça alırlık yaña isemnär ezlibez. Katnaşuçılarnı, härwakıttagıça, kızıklı uku-ukıtu programması, icadi oçraşular häm bik küp eksperimentlar kötä! Bıel berençe tapkır KINOBIYu buença laboratoriya oeştırılaçak!

– Sez berniçä el biyu yunäleşen citäklisez. Uzgan ellardagı täcribägä karap, forumda, katnaşuçılarında nindi üzgäreşlär sizäsez?
– Eldan el balalarnıñ yañalıkka omtıluı köçäya. Işanıç arta. Yaña täcribä tuplarga, yaña yunäleşlärdä üzlären sınap kararga äzerlär. Bez dä törle formatlar buldırırga tırışabız. Mäsälän, icadi laboratoriyalär. Katnaşuçılar öçen dä, ostazlar öçen dä kızıklı täcribä buldı. Ideya, komanda, yañalıkka omtılu näticäsendä ör-yaña performanslar barlıkka kilde.

– Wenera Galimowa fikerençä, ARTS BILER FORUM (Icat/Tworçestwo)-da katnaşu öçen töp 3 säbäp.
– Ilham, yaña tanışular, tabigat!

tulısınça ukırga

Aliya Äxmätowa

«Asıltaş» Sälät mäktäbe koordinatorı

Tanış bulıgız: Aliya Äxmätowa – «Asıltaş» Sälät mäktäbe koordinatorı.

Beleme:

- KFU (buxgalter isäbe, analiz häm audit);

- KFU, ingliz tele bülege (professional-orientlaştırılgan tärcemä);

- KNITU-KXTI, magistratura (sotsial ölkädä mäglümati texnologiyalär).

Eş täcribäse:

- 2 el «Bala Siti» üzägendä direktornıñ östämä belem häm därestän tış eşçänlek buença urınbasarı bulıp eşlägän.

Sälättä 2013 nçe eldan: sälkeş, äydaman («Rauşan», «Monreal», «Olimp»); başcitäk («Rauşan», «Ostalar bistäse», «Bolgar-Tugan tel»); 2015-2018 nçe ellarda Sälät klubları kuratorı; «El ölkän äydamanı - 2017»; oeştıruçı (Sälät marafonı, «Sämrux» el premiyase, «BikaFest»).

Xobbie: biyu, räsem yasau, welosipedta yörü, timerayakta häm çañgıda şuu.

tulısınça ukırga

Sälättä tizdän küçmä ädäbi mäktäp başlana

Xäzerge wakıtta «Sälätkä nur bulgan yoldızlar» proektınıñ «Akkoş küle» klubına garizalar kabul itü bara. Älege proekt xakında bez anıñ koordinatorı Aygöl Wäliullina belän söyläştek.

- Aygöl, «Sälätkä nur bulgan yoldızlar» konkursınıñ küçmä mäktäbe – ul närsä?

– Küçmä sessiya-smena F.Latıyfi isemendäge «Sälätkä nur bulgan yoldızlar» açık ädäbi konkursı kısalarında ütkärelä. Bu proekt ädäbiyatka säläte bulgan balalarga häm yaşlärgä yardäm itü häm tatar tele, ädäbiyatın populyarlaştıru maksatı belän oeştırıla. Xäzerge wakıtta selet.biz saytında garizalar kabul itü bara, alar 5 nçe oktyabrgä kadär kabul iteläçäk.

- Programmada närsälär kötelä?

– Küçmä sessiya smenası programması lektsiyalär, ostaxanälär, öy eşen analizlau, treninglarda katnaşu, Tatarstan Respublikasınıñ tanılgan mädäniyat eşlekleläre belän üzeñneñ äsärläreñ östendä eşläü, sessiya näticäläre buença iñ yaxşı äsärlärne saylap alu häm respublika jurnallarında alarnı bastırıp çıgarunı üz eçenä ala.

- Küçmä ädäbi mäktäp – ul ör-yaña format. Nindi maksatlar kuyasız, konkurstan närsälär kötäsez?

– Töp maksatlar – yaşlärne tatar ädäbiyatı belän bäyle çaralarda katnaştıru, balalarnıñ icadi potentsialın üsterügä yunälderelgän «Akkoş küle» ädäbi klubı eşen oeştıru, törle ädäbi janrlarda icat itüneñ töp künekmälärenä öyrätü häm, älbättä, talantlı tatar yazuçısı häm «Sälät» berläşmäseneñ ostazı Flüs Latıyfi istälegen mäñgeläşterü.

- Ni öçen näk menä küçmä mäktäp formatı saylandı?

– Bezneñçä, mondıy format bilgele ber balalar kontingentı belän eşlägändä näticäle. Katnaşuçılar ber-berse belän tanışa, spikerlar, belgeçlär belän tıgız elemtädä eşli, häm alar bergäläp yaña äsärlär icat itä.

tulısınça ukırga

Zakir Subxankulow – «Asıltaş» Sälät mäktäbe ukıtuçısı

«Asıltaş» Sälät mäktäbeneñ ingliz tele ukıtuçısı Zakir Subxankulow belän tanıştırabız.

Beleme:

- SamGIIYa. Belgeçlek: Ingliz filologiyase.

- Pune State University. Belgeçlek: Public Administration and English.

– Min tumışım belän borıngı Sämärkand şähärennän häm bezneñ gailädä barıbız da berniçä teldä söyläşä: äni belän äti – 4, abıy 3 teldä. Şunlıktan min härwakıt ike eş belän şögılländem: ingliz tele häm turizm.

Üzbäkstan, Hindstan, Kıtay häm başka illärdä ukıttım. Walt Disney kompaniyasendä, şulay uk Kıtay uniwersitetlarında belem birdem. Üzemneñ FeelEng dip atalgan ukıtu metodikamnı buldırdım, Kazanda ingliz telen öyränü üzäge açıp cibärdem. Ingliz tele östenlekle bulgan gimnaziyalärdä dä ukıttım, – di Zakir.

Sertifikatları:

TESOL, UK.

TEFL-C, USA.

CELTA, UK.

Xobbi:

Säyaxät itü, kitaplar, belem, sport.

Närsä soñ ul FeelEng:

Ul pazl metodikasına korılgan, yagni däreslärdä ukuçı (bala yaki olı keşe) çit telne pazl cıygan şikelle intuitiw räweştä öyränä. Telne bu metodika yardämendä üzläştergändä ütkän materialnı gel kabatlap öyränergä kiräk tügel – här därestä soraular, uennar, biremnär yardämendä bilgele ber kabatlaular algoritmı bar çönki.

tulısınça ukırga

Landış Fättaxowa - Sälät mäktäbe ukıtuçısı

«Asıltaş» Sälät mäktäbe ukıtuçıları belän tanıştıra başlıybız! Landış apa Fättäxowanı «Bäläkäç» klubına yörüçelär belä inde. ⠀

Beleme:
KDPUnıñ muzıkal belem bülege, muzıka ukıtuçısı;
I.Ya.Yakowlew isemendäge ÇDPU «Estrada wokalı ukıtuçısı».

Eş täcribäse:
2001-nçe eldan 24-nçe balalar muzıka mäktäbendä ukıtuçı;
2014-nçe eldan I.W. Äühädiew isemendäge Kazan muzıka kölliyatendä estrada wokalı ukıtuçısı;
2015-nçe eldan «Şarm» sängat üzägendä estrada wokalı ukıtuçısı.

Xobbi:
yözü, yögerü, üz kulları belän närsäder yasau.

- «Asıltaş» mäktäbendä kursta icadi fikerläüne, muzıkanı toemlaunı, ritm xisen häm intonatsiyaneñ saflıgın üsteräbez, üzeñne cır aşa kürsätergä öyrätäbez. Xalık aldında çıgış yasau serlärenä töşenderäbez, säxnädä üzeñne kıyu totarga häm kollektiw belän dustanä mönäsäbättä bulırga öyrätäbez, - di Landış apa.


tulısınça ukırga

«Balalarnıñ yanıp torgan küzläre häm çiksez talantı oşadı»

LEADERS BILER FORUM kısalarında «Tatmedia» Respublika matbugat häm massaküläm kommunikatsiyalär agentlıgı citäkçese urınbasarı Xäyrullin Eduard Färit ulı belän icadi oçraşu uzdı. Ul forum katnaşuçılarına respublikabıznıñ soñgı 100 ellıgına bagışlangan «Tatarstan 100: elek häm xäzer» kitabı turında söyläde. Bez anıñ belän aralaşıp, forumnan algan täesirlären beldek.

- Niçek sezgä LEADERS BILER FORUM?

- Miña balalarnıñ yanıp torgan küzläre häm çiksez talantı bik oşadı, şuña kürä bu forum miña bik küp energiya birde. Şulay uk monda üzara söyläşep, ber-bereñä soraular birep buluı da mine bik şatlandırdı. Axırga taba bezneñ oçraşuıbız interwyu formatına küçte. Ä bu janr yaxşı interwyuerlarnıñ bik az buluı belän, kunaknı soraştıru häm anıñ soraularına cawap birüe belän dä katlaulı. Şuña kürä min soraular birüçelärgä çiksez räxmätle, çönki alar arkılı uk balalarnıñ kızıksınuı kürenep tora.

- Sezneñçä, lider nindi sıyfatlarga iya bulırga tieş?

- Iñ elek, lider energiya belän tulı bulırga tieş. Aña keşe «yoldız» bulganı öçen tügel, ä başkalarnı çınlap torıp üz artınnan alıp bara alganı öçen tartılırga tieş. Lider şulay uk barısı da planlaştırılgança bulıp çıkmawınnan kurıkmaska tieş, miña kalsa.

- Sezneñ «Tatarstan 100: elek häm xäzer» kitabıgız Tatarstannıñ bulaçak liderlarına niçek yardäm itä alır ide?

- Bu kitap bulaçak liderlarga 1920 elda respublikanı citäklägän keşelärne belergä yardäm itär dip uylıym. Şunısın da bilgeläp ütärgä kiräk, ul citäkçelär däülät belän bik yaş çakta uk idarä itä başlagan. Alarnıñ üz burıçların niçek ütäwe, bu respublikanı tözi başlawın küzätü bik kızıklı. Bu yaşlärneñ barısına da ireşä aluın raslıy. Kitap - yaşlärneñ xäzerge köngä kadär köçen yugaltmagan respublika tudıruınıñ misalı.

- Ägär Sälät turında kitap yazsagız, ul närsä turında bulır ide?

- Min ul kitapnı monda bulgan här keşegä bagışlar idem: ul Sälätkä üz şähärennän närsä alıp kilgän, başka rayondagı iptäşenä närsälär äytergä teli... Miña balalarnıñ energiya, mäglümat häm teläkläre belän üzara alışuı bik möhim bulır ide.

tulısınça ukırga

«Forumnıñ masştabı gel kiñäyue kuandıra»

LEADERS BILER FORUM öçençe el rättän Räsäy mäktäp ukuçıları xäräkäte belän berlektä uzdırıla. Ike oeşmanıñ duslıgı häm forumnan algan täesirläre belän RDŞ uku-ukıtu departamentı citäkçese Andrey Tolkaçew urtaklaştı.

- Andrey, Sälät belän RDŞ-nıñ urtak eşe turında närsä äytä alasız?

- Min Sälätne 2013 eldan birle beläm, çönki bez monda eş kına Studentlar ligası belän urtak master-klasslar ütkärdek. Küptän tügel Sälät häm RDŞ arasındagı duslık mönäsäbätlären nıgıta başladık. Miña kalsa, bu oeşmalar arasındagı iñ şäp berdämlek.

- LEADERS BILER FORUM uzgan ellarda ütkärelgän Sälät forumnarınnan närsä belän aerıla?

- Monda Sämrux stelası barlıkka kilgän! Elek min bu simwolnıñ mägnäsen añlap betermi idem, läkin lager tirälege buylap ekskursiyadän soñ Sälätneñ xätta şundıy isemdäge premiyase dä buluın beldem. Mine forumnıñ masştabı gel zurayuı kuandıra, kiläse elda forum katnaşuçıları sanı tagın da kübräk bulır dip ömetlänäse kilä.

- Sezneñçä, RDŞ başka balalar ictimagıy oeşmalarınnan närsä belän aerıla?

- Balaçakta min üzem dä respublikabıznıñ balalar xäräkätlärendä katnaştım. Äytik, bezdä Sälät, balalar oeşmaları Sowetı, «Soyuz naslednikow Tatarstana» kebek berläşmälär bik nık üseş algan. Ä RDŞ - şuşı balalar xäräkätlären berläşterüçe oeşma. Tik şul uk wakıtta monda alar üz möstäkıyllegen yugaltmıy. RDŞ-nı federal oeşmalar belän çagıştırganda, şunı da onıtmaska kiräk: bu balalar ideyalären tormışka aşıru öçen üzençälekle mäydançık. Şulay uk RDŞ Bötenrossiya balalar üzäklärenä baru mömkinlege birä torgan koordinatsiyaläüçe oeşmalarnı da berläşterä.

- Yaña uku elına nindi yaña proektlar planlaştırılgan?

- Xäzerge köndä inde küp proektlar gamälgä aşırıla, ämma planlaştırılgan eşlärneñ serlären açıp beterä almıym. «RDŞ belän Şoping» proektı yunäleşe häm iseme üzgäräçägen genä äytä alam. Anıñ yardämendä balalar akçaların döres itep totarga öyränäçäk. Bu alarga kiläçäktä dä bik kiräk bulaçak, minemçä.

- Forumda katnaşuçılarga närsä kiñäş itär idegez?

- Iñ elek oyalmaska häm üz ideyaläreñne tormışka aşırırga kurıkmaska kiñäş itäm. Şulay uk proektlarıñnı tiz arada kürep aluın da telim. Sez barısına da ireşä alasız, monı onıtmasagız ide!

 

tulısınça ukırga